«Жаратылыстану бағытындағы бірлестіктің 2020-2021 оқу жылына жылдық жоспары»

Жамбыл блысы Талас ауданы әкімдігі білім бөлімінің «Александр Сергеевич Пушкин атындағы орта мектебі»

         Жаратылыстану — математика әдістемелік бірлестігінің тақырыбы:          «Жаңа технология әдістерін қолдана  отырып   математика-жаратылыстану бағытындағы пәндер бойынша оқушы біліктілігін дамыту»

Жаратылыстану — математика әдістемелік бірлестігінің мақсаты:   

Оқушылардың математика, физика, информатика, биология, химия, география сабақтарына деген қызығушылығын ояту.

Жаратылыстану — математика әдістемелік бірлестігінің міндеті:              

 

1. Оқу тәрбие жұмыстарын жоспарлап, ұйымдастыру.

2. Оқытудың мемлекеттік стандартына сәйкес          бағдарламалар

бойынша күнтізбелік — тақырыптық жоспарларды талдап, қарау.

3. Пән мұғалімдерінің өз білімдерін  жоспарларын қарап, біліктілігін көтеру курстарына баруды жоспарлап, мектеп  әкімшілігіне ұсыну.

4. Аттестациядан өтетін мұғалімдердің тізімін жасап, жоспарлау.

5.Мектепішілік олимпиада өткізу, ғылыми жобаларға қатысу,ҰБТ-ға дайындық жасау.

6.Пәнге қызығушылығын ояту үшін түрлі инттелектуальды сайыстар ұйымдастыру, қатысу.

р/с	Іс—  шаралар	Мақсаттары	Күтілетін нәтиже		Жауапты	Өткізілетін уақыты			Мониторинг		Ресурстар
І. ӘБ  отырыстары
1	1.Әдістемелік бірлестіктің  2019 -2020 оқу  жылында атқарған жұмыстарына талдау 2.Биылғы оқу жылы бойынша бірлестік жоспарымен танысу. 3. Күнтізбелік- тақырыптық жоспарларды, үйірме, элективті курс жоспарларын қарастыру.	2020-  2021 оқу жылында орта білім беретін ұйымдарында ғылым негіздерін оқытудың ерекшеліктері туралы нұсқау хатпен танысу. Сынып журналдарының күнделік КZ, дәптерлердің жүргізілуі туралы талаптарды қарастыру. Кезекші сыныптардың ашылуын ұйымдастыру.	Нұсқау хатты оқып, танысады. Бірлестік жоспарын талқылайды. Негізгі пәндердің жүргізілуі туралы талаптармен танысады.	Бірлестік жетекшісі			тамыз		хаттама		Әдістемелік — нұсқау хат 2020 -2021 о.ж
2	1. І тоқсан қорытындысы бойынша есеп беру. 2. Тоқсандық БЖБ, ТЖБ қорытындысы бойынша  сапалы оқыту нәтижесін талдау. 3.Жаратылыстану бірлестігінің айлық өткізу барысын қарастыру. 4. «Мобильді қосымшамен оқытудың тиімді әдістері» тақырыбында онлайн дөңгелек үстел.	І тоқсан қорытындысын талқылау.Білім  сапасы төмен сыныптардың сапалық көрсет-кіштерін қарау. Оқушыларды шығармашылық ізденіске баулу	Тоқсан қорытындысы шығарылады.	Бірлестік жетекшісі           С. Серкова Ұ.Ибрагимова			қараша		Хаттама     анықтама               таныстырылым		Жоспар                     дөңгелек үстел
3	1. І жартыжылдық қорытындысы бойынша есеп. 2. Білім беру мазмұнын жаңарту болашаққа бағдар. (дөңгелек үстел)	І жартыжылдық бойынша білім сапасын бақылау.	Сынып жетекшілері І жартыжылдық бойынша білім сапасының мониторингін жасайды. ТЖБ жұмыстарының қорытындысын шығарады. Үлгерімі төмен оқушылармен жасалған жұмыстарын көрсетеді.	Пән мұғалімдері             С. Серікова			Қаңтар		Мониторинг жасау		Хаттама               Дөңгелек үстел
4	1.ІІІ тоқсан бойынша білім сапасының қорытындысымен таныстыру. 2.Математика, физика, химя, информатика, биология, география пәндерінің олимпиадасының қорытындысы 3. Аттестаттаудан өтетін мұғалімдермен жұмыс жоспарын қарастыру. 3. «Қалыптастырушы бағалау – оқушы мүмкіндігін арттыруға жол ашады»	Пәнді сапалы оқытуда тиімді  әдіс-тәсілдерді қолдану және пәнді меңгерту. Пән олимпиадасының қорытындысы бойынша талдау.	Пәнді  оқу мен талдауға, жазуға және пікірін еркін айтуға, ой алмасуға, шешім қабылдауға, ойын жинақтауға бағалауға, сыни ойлауға қалыптасады.     Жеті модуль туралы мағлұмат алады	ӘБ жетекшісі           А. Асқарова Б.Сулайманова             А.Алимқулова			наурыз		диаграмма		Анықтама                       баяндама
5	1. Жылдық білім сапасының көрсеткіші. 2. Оқушылардың сабаққа қатысу  рейтингісі. 3.Элективті курс сабақтарының жүргізілуі және олардың оқушының білім деңгейіне ықпалы. 4. Пәндік жазба жұмыстарының қорытындысы 5.2021-2022 оқу жылына арналған  жылдық жұмыс жоспары	Жылдық білім сапасының көрсеткіштерін қарау. Элективті курс сабақтарының жүргізілуі туралы пікірлерді тыңдау.	Оқу жылы бойынша білім сапасының көрсеткіштері салыстырылады. Келесі оқу жылына міндеттер қабылданады.	ӘБ жетекшісі.			мамыр		хаттама		анықтама
ІІ.      Оқушылардың білім деңгейін тексеру
1	БЖБ,ТЖБ жұмыстарын алу.	Тоқсандық білім сапасын шығару	Тоқсандық білім сапасының қорытындысы шығарылады.		Пән мұғалімдері	жыл бойы			Бақылау жұмыстары		пәндік бақылау
2	11 сынып оқушыларының  мемлекет-тік қорытынды аттестаттауға, ҰБТ-ға  дайындық жұмыстарын  тексеру	Оқушылардың дайындығын қадағалау	Оқушылардың  білім сапасы тексеріледі		Пән мұғалімдері ӘБ жетекшіcі	Жыл бойы			сабақты қадағалау		пәндік бақылау
3	9 сынып оқушыларының ОЖСБ, PISA-ға дайындық жұмыстарын  тексеру	Оқушылардың дайындығын қадағалау	Оқушылардың  білім сапасы тексеріледі		Пән мұғалімдері ӘБ жетекшіcі	Жыл бойы			сабақты қадағалау		пәндік бақылау
ІІІ. Пәннің  оқытылу сапасы
1	Математика пәнінің оқытылу сапасы 5-11 сыныптар	Пәнді сапалы оқытуда тиімді  әдіс-тәсілдердің қолдануын, сыни ойлауын дамыту	Пәнді сапалы оқытуда тиімді  әдіс-тәсілдердің қолдануын, сыни ойлауын дамыту жұмыстары қаралады		Математика пән мұғалімдері	ақпан			анықтама		пәндік бақылау
2	Жаратылыстану, Геграфия, Биология пәндерінің оқытылу сапасы 5-11 сыныптар	Пәнді сапалы оқытуда тиімді  әдіс-тәсілдердің қолдануын, сыни ойлауын дамыту	Пәнді сапалы оқытуда тиімді  әдіс-тәсілдердің қолдануын, сыни ойлауын дамыту жұмыстары қаралады		Геграфия, биология  пән мұғалімдері	наурыз			анықтама		пәндік бақылау
3	Физика, химия, информатика пәндерінің оқытылу сапасы	Пәнді сапалы оқытуда тиімді  әдіс-тәсілдердің қолдануын, сыни ойлауын дамыту	Пәнді сапалы оқытуда тиімді  әдіс-тәсілдердің қолдануын, сыни ойлауын дамыту жұмыстары қаралады		Физика, химия, информатика пәндерінің мұғалімдері	сәуір			анықтама		пәндік бақылау
ІҮ. Айлық. Байқаулар
1	Республикалық  «Ақбота»  интеллектуалды марафонына оқушыларды қамту	Қабілетті, дарынды оқушыларды анықтау	Қабілетті, дарынды оқушыларды анықтау Білім сайысы		пән мұғалімдері ӘБ жетекшілері	қазан			анықтама		Тест
2	Мектепішілік пән олимпиадасын ұйымдастыру	Дарынды оқушылармен жұмыс	Қабілетті, дарынды оқушыларды анықтау		пән мұғалімдері	қазан			анықтама		Олимпиада материалдары
3	Қалалық  пән олимпиадасына оқушы дайындау, қатыстыру	Дарынды оқушылармен жұмыс	Қабілетті, дарынды оқушыларды анықтау		пән мұғалімдері	қаңтар			мониторинг		Олимпиада материалдары
4	Оқушыларды «КИО-2020»  республикалық қашықтық олимпиадасына  дайындау, қатыстыру	Қабілетті, дарынды оқушыларды анықтау	Қабілетті, дарынды оқушыларды анықтау		пән мұғалімдері ӘБ жетекшілері	КИО кестесіне сәйкес			Мониторинг		Кио сайты
2	«Ғылыми жұмыс —  ізденіс негізі» Жаратылыстану пәндері бойынша ғылыми жұмыстарын тыңдау	Дарынды оқушылармен жұмыс	Қабілетті, дарынды оқушыларды анықтау		пән мұғалімдері	наурыз			Байқау		Презентация
3	Тақырыбы «Жаратылыстану ғылымының құпиясы тұңғиық, көз жетпейтін мұнарасы тым биік»	Шығармашылық жұмыстар сапасына ғылыми-әдістемелік сараптама жасау арқылы шығармашылық жұмыстарын қолдану.	Мұғалім өзінің әріптесінің іс-тәжірибесі туралы ақпарат алады. Сабақтарға, сыныптан тыс жұмыстарға қатысып, тәжірибе алмасады. Ұстаздар өздерінің шығаршалықтарымен бөліседі.		ӘБ жетекші	Ақпан-наурыз 15.02 -20.03.2021			Айлық жоспары		есеп, монитор- инг
Ү. Жеке тұлғаның қабілетін дамыту жұмыстары
1	Дарынды, үлгерімі төмен оқушыларды анықтау, жоспар құру.	Дарынды, үлгерімі төмен оқушыларды анықтау.	Әр сыныптағы дарынды, үлгерімі төмен оқушылар анықталады. Оқушылармен жұмыс жасау жоспары жасалады.		Сынып мұғалімдері ӘБ жетекшісі			қыркүйек		анықтама
2	Үлгерімі төмен оқушылармен қосымша жұмыстар жүргізу.	Дамыту жұмыстарын жасау.	Әр сыныптағы үлгерімі төмен оқушылар анықталады. Оқушылармен жұмыс жасау жоспары жасалады.		Сынып мұғалімдері ӘБ жетекшісі			жыл бойы		анықтама	диаграмма
ҮІ. Мұғалімнің кәсіби дамуы
1	Қашықтықтан оқытудағы әдіс-тәсілдер	Мұғалімдердің қашықтықтан оқытудағы әдіс-тәсілдермен алмасу	Мұғалімнің жеке кәсіби дамуы артады, өз жұмысына рефлексия жасайды		Г. Төлепбергенова Г.Нұрлыбекова			қыркүйек		кәсіби әңгіме	анықтама
2	Мұғалімдердің ОМЖ, ҚМЖ жұмыстарын бақылау.	Деңгейлі курс бағдарламасы бойынша ОМЖ, ҚМЖ жасап үйренеді	Мектеп  мұғалімдері ОМЖ, ҚМЖ жасап, өз тәжірибелеріне енгізеді		С.Серікова			қыркүйек		жоспар семинар	бақылау
3	«Жаңа технологияны ендіру — сапалы білім беру негізі» тақырыбында дөңгелек үстел.	Жаңартылған білім мазмұны бойынша түсінік	Мектеп мұғалімдерімен іс- тәжірибе алмасу		Б.Сулайманова К.Маметова математика пәнінің мұғалімдері			қазан		жоспар семинар	Дөңгелек үстел
4	Тәлімалушы мен тәлімгер диалогі	Коуч мұғалімдердің тәлімгерлік ету жұмысын дамыту	Талантты мұғалімдерді үйретуде  тәлімгерлік жұмыс жүйеленеді		Бірлестік жетекшісі Т. Қанатбекова			жыл бойы		жоспар семинар
ҮІІ. Жас маманмен жұмыс
Жас мамандарды анықтау. Тәлімгерлер тағайындау.
2	Жоспар жасау	Жылдық жоспарларын жасау.	Жас мамандармен жыл бойы жасалатын жұмыстардың жоспары жасалады.		тәлімгер, жас маман			қыркүйек		анықтама
3	Жас мамандар «Тренинг арқылы оқуға ынталандыру»	Семинар өткізу	Жас мамандарға көмек көрсетіледі.		тәлімгер, жас маман			қаңтар		тәжірибе сабағы
4	Жас мамандар «Тәлімгер тәжірибесі»	Жас мамандарға  қазіргі  оқыту әдісін көрсету, үйрету	Тәжірибелі  ұстаздар   сабағына қатысады, тәжірибе алмасады		Сулайманова Б   Серікова С			жыл бойы		тәжірибе сабағы
ҮІІІ. «Озық іс-тәжірибе»
1	Авторлық бағдарламалар құрастыру.	Іс-тәжірибе алмасу	Авторлық бағдарламалар жазады. Олардың сайыстарға қатысуларын қадағалайды.		пән мұғалімдері	жыл бойы
2	Басылымдарға макала жазы	Мұғалімдердің жұмыстарын басылым беттеріне жариялау	Мұғалімдердің Жұмыстарын журнал,газет беттеріне шығуын қадағалау		ӘБ жетекшісі	Жыл бойы					мақала

Қазақстан тарихы пәнінен ҰБТ-ға дайындық жоспары

Қазақстан тарихы пәнінен ҰБТ-ға дайындық жоспары

Оқу жылы:  2014-2015 оқу жылы       

 Барлығы: 68 сағат.

№		Тақырып	сағат	мерзімі
1		Тарих пәнінің негіздері	2
2		Адамның даму кезеңдері	1
3		Палеолит	2
4		Мезолит	1
5		Неолит	1
6		Энеолит	1
7		Қола дәуір	1
8		Темір дәуіріне сипаттама. Сақтар	2
9		Үйсін.  Қаңлы	1
10		Ғұн  Сармат	1
11		Ерте орта ғасырлық мемлекеттер	4
12		VI-XIII ғғ. қағанаттардың шаруашылығы мен мәдениеті	1
13		Маңғол шапқыншылығы. Ұлыстардың құрылуы	1
14		Алтын Орда	1
15		XIV-XVғғ. Қазақстан териториясындағы мемлекеттер	2
16		XIII-XVғғ. шаруашылық пен мәдениет	1
17		Қазақ хандығының құрылуы. Қазақ жүздері                                «Қазақ этнонимі». Әлеуметтік құрылымы	1
18		XVI-XVII ғғ. Қазақ хандығы	1
19		XV-XVII ғғ. Қазақ мәдениеті	1
20		Жоңғар шапқыншылығы	2
21		Кіші жүздің Ресей империясының құрамына кіруі	1
22		Патшалы Ресейдің отаршылдық саясаты	1
23		Абылай хан	1
24		1783-1797жж. көтеріліс	1
25		1837-1847жж көтеріліс	1
26		1836-1838жж көтеріліс	1
27		XIX ғ.50 жж. Отаршылдыққа қарсы күрес	1
28		Хандық биліктің жойылуы	1
29		Қазақстанның Ресейге қосылуының аяқталуы	1
30		1867-1868 жж реформалар	1
31		XIX ғ. 60-70жж . қазақ халқының азаттық күресі	1
32		Ұйғырлар мен дүнгендердің  Қазақстанға қоныс аударуы	1
33		19 ғ. әлеуметтік , экономикалық жағдай	1
34		XX ғғ. бас. әлеуметтік, экономикалық саяси жағдай	1
35		XIX-XX ғ бас. мәдениет	2
36		1916ж. Ұлт-азаттық революция	1
37		Қазан төңкерісі жылдарындағы Қазақстан .  Кеңес өкіметінің орнауы.	2
38		Азамат соғысы жылдарындағы Қазақстан	1
39		Индустрияландыру	1
40		Ұжымдастыру	1
41		XX ғ. 20-30жж. Қоғамдық саяси өмір	2
42		Қазақстан ҰОС жылдарында	2
43		XX ғ. 20-30 жж. мәдениет	1
44		Қазақстан 1946-1991 жж	2
45		1946-1991 жж. кеңес үкіметі кезіндегі мәдениет пен ғылым	2
46		Тың игеру	1
47		1950-1980 жж. наразылық, көтерілістер	1
48		1986 ж. Желтоқсан оқиғасы	1
49		Қазақстанның тәуелсіздік алуы	2
50		Қазақстан және дүниежүзілік қауымдастық	2
51		Н.Ә.Назарбаев . 2050  бағдарламасы	1
52		Қорытынды	1

This entry was posted in ҰБТ. Bookmark the permalink.

ТЖБ ҚЖБ «География» пәнінен тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған спецификация 9-сынып

«География» пәнінен
тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған спецификация
9-сынып
Нұр-Сұлтан, 2019

 ПОЛНЫЙ ВАРИАНТ СКАЧАТЬ 

МАЗМҰНЫ
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты …………………………………………………………….. 3
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжат …………………………….. 3
3. Күтілетін нәтиже …………………………………………………………………………………………………………… 3
4. Ойлау дағдыларының деңгейі ……………………………………………………………………………………….. 4
5. Тоқсандарға ойлау дағдыларының деңгейіне байланысты тексерілетін мақсаттарды бӛлу
……………………………………………………………………………………………………………………………………… 5
6. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды ӛткізу ережелері ………………………………………………….. 6
7. Модерация және балл қою …………………………………………………………………………………………….. 6
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ ……………………… 7
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ 14
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ 22
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ ……………………. 29
3
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты білім алушылардың тоқсан
барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Жиынтық бағалау күтілетін нәтижелер жетістігін және тоқсанға жоспарланған
оқу мақсаттарына жеткендігін тексереді.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжат
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған «География» пәнінен
жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.
3. Күтілетін нәтиже
Біледі:
географиялық зерттеулер әдістерін; аумақтық кешендерді; географиялық объектілердің,
процестер мен құбылыстардың мәнін, жіктелуін, таралу және орналасу ерекшеліктерін;
заманауи геоақпараттық жүйелердің жұмыс істеу ерекшеліктері мен қолдану аясын;
геосфералардың құрамын, құрылымын, заңдылықтарын, дамуының басты кезеңдерін;
карталардың түрлерін, жіктелуін және элементтерін; материктер мен мұхиттардың,
жекелеген аумақтардың, елдердің және Қазақстан Республикасының табиғаты
ерекшеліктерін; әлем, жекелеген аймақтар, халықаралық экономикалық қатынастардың
мақсаттары мен нысандарын; елді мекендердің түрлерін, құрылымын, Қазақстан
аймақтарының табиғи-ресурстық әлеуетін; экономикалық жүйелердің модельдерін;
халықаралық байланыстардың түрлерін; табиғатты қорғау және тұрақты даму шараларын.
Түсінеді:
табиғи және әлеуметтік–экономикалық заңдылықтардың, процестердің,
құбылыстардың мәнін; заманауи географиялық кеңістіктің, аумақтық кешендердің
ерешеліктерін; географиялық объектілердің, процестер мен құбылыстардың ӛзара
байланыстарын; географиялық қабық пен географиялық ортадағы процестердің себептерін,
кезеңдерін, салдарын, мәнін; геосаяси процестерді.
Қолданады:
процестер мен құбылыстарды сипаттау үшін негізгі географиялық ұғымдар мен
терминдерді; тәжірибелік-эксперименттік және зерттеу жұмыстарын қауіпсіз жүргізу
әдістерін; практикалық жұмыстарды орындау барысында географияның заңдары мен
формулаларын;нәтижелерді ұсынуда графикалық тәсілдерді, демографиялық
кӛрсеткіштердің маңыздылығын түсіндіруде есептеу әдістерін қолданады.
Талдайды:
заттардың қасиетінің сапалық және сандық құрамына және оның құрылымына
тәуелділігін; географиялық қабық пен географиялық ортадағы процестер мен
құбылыстардың себеп-салдарлық байланыстарын; жаратылыстану ғылымдары саласындағы
жетістіктер мен ғылыми жаңалықтарды қолдану аясын; географиялық объектілердің
орналасу факторларын; қоғамдық ӛндірістің ғылыми-жаратылыстану, әлеуметтік-
экономикалық негіздерін; демографиялық проблемаларды; Қазақстанның географиялық
және геосаяси жағдайын, саяси, экономикалық және әлеуметтік дамуының ерекшеліктері мен
факторларын, оның дүниежүзіндегі рӛлі мен орнын.
4
Жинақтайды:
кесте, сызбанұсқа, хабарлама, баяндама, таныстырылым түрінде кӛрсету үшін
жинақталған және ӛңделген деректерді, ақпараттарды; гипотеза, дәлел және түсініктеме
жасауға арналған ғылыми модельдерді және дәлелдемелерді, эксперимент және зерттеулер
жүргізу жоспарын; қағидаттар мен заңдылықтарды жүйелеу, жіктеу және анықтау үшін тірі
және ӛлі табиғатта болатын процестер туралы білімдерді.
Бағалайды:
түрлі физикалық және химиялық процестердің адамның тыныс-тіршілігі мен қоршаған
ортаға әсерін; тірі табиғат компоненттері арасындағы тепе-теңдікті сақтауға әсерін; пайдалы
қазбалар мен табиғи ресурстарды дұрыс пайдаланудың маңыздылығын; әртүрлі мақсаттар
мен қызмет түрлері үшін географиялық объектілердің, процестер мен құбылыстардың
жарамдылық және пайдалану дәрежесін.
4. Ойлау дағдыларының деңгейі
Ойлау
дағдыларының
деңгейі
Сипаттамасы Ұсынылған
тапсырма түрі
Білу және
түсіну
Басты орографиялық нысандарды сипаттайды. КТБ — Кӛп таңдауы
бар тапсырмалар
Қолдану География ғылымының дамуына үлес қосқан
қазақстандықтардың зерттеулері туралы
баяндайды, географиялық нысандар мен
құбылыстарды номинациялау ерекшеліктерін
анықтайды, маңызды географиялық нысандарды,
үдерістер мен құбылыстарды карталардан кӛрсету
барысында сипаттайды, географиялық
номенклатура нысандарын картадан кӛрсетеді,
Қазақстанның минералды ресурстарының таралу
заңдылықтарын анықтайды, Қазақстанның
минералды ресурстарын ӛндіру және ӛңдеудің
басты орталықтарын картадан кӛрсетіп,
сипаттайды, қазақ гидронимдерін жіктеп,
мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын
үш тілде ұсынады, Қазақстанның ірі табиғи
кешендерін жоспар бойынша сипаттайды,
Қазақстан халқының ұлттық және діни құрамын
анықтайды, дүниежүзі халқы кӛші-қонының
басты бағыттарын, себеп-салдарын түсіндіреді,
халықаралық экономикалық қатынас түрлерін
жіктеп, сипаттайды, дүниежүзілік
шаруашылықтың даму кӛрсеткіштерін
сипаттайды: жалпы ішкі ӛнім, жалпы ұлттық ӛнім,
оның ішінде жан басына шаққанда, қазақстандық
компонентті қосымша қамту негізінде елдерді
экономикалық даму деңгейі бойынша
топтастырады.
ҚЖ — Қысқа
жауапты қажет
ететін тапсырмалар
ТЖ — Толық
жауапты қажет
ететін тапсырмалар
5
Жоғары деңгей
дағдылары
Қазақстанның минералды ресурстарына баға
береді, минералды ресурстарды игерумен
байланысты проблемаларды топтастырып, шешу
жолдарын ұсынады, Қазақстан климатын түзуші
факторларды талдайды, Қазақстанның
климаттық жағдайын талдайды, Қазақстанда
атмосфералық қолайсыз және қауіпті
құбылыстардың қалыптасуын, таралу
аумақтарын картада кӛрсетіп, сақтану
шараларын ұсынады, Қазақстанның ішкі суларын
топтастырады, кӛрсеткіштерін талдайды және
сипаттайды: ӛзендер мен кӛлдер, мұздықтар мен
мәңгі тоң, жерасты сулары, Қазақстанның су
ресурстарына экономикалық баға береді,
жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде
су ресурстарының экологиялық проблемаларын
талдап, шешу жолдарын ұсынады, Қазақстандағы
су ресурстарының геосаяси проблемаларын
жіктеп шешу жолдарын ұсынады:
трансшекаралық ӛзендер, Каспий теңізінің
мәртебесі, Қазақстанның табиғат зоналары мен
биіктік белдеулеріне салыстырмалы талдау
жасайды, қорықтар, қорықшалар, ұлттық
саябақтар ерекше қорғалатын аумақтарының
құрылу мақсатын түсіндіреді, жергілікті
компонент негізінде антропогендік
факторлардың табиғат кешендеріне әсерін
зерттейді, Қазақстанның табиғи-ресурстық
әлеуетін бағалайды, ғылыми-техникалық
революция үдерісін, даму бағыттарын талдайды,
Қазақстан аймақтарының инфрақұрылымын
талдап, проблемаларды шешу жолдарын
ұсынады, Қазақстанның дүниежүзілік
шаруашылықтағы орнын анықтайды, Қазақстан
Республикасының әлеуметтік, экономикалық,
саяси-географиялық жағдайына кешенді баға
береді.
ҚЖ — Қысқа
жауапты қажет
ететін тапсырмалар
ТЖ — Толық
жауапты қажет
ететін тапсырмалар
5. Тоқсандарға ойлау дағдыларының деңгейіне байланысты тексерілетін мақсаттарды
бөлу
Тоқсан Білу және түсіну Қолдану Жоғары деңгей
дағдылары
I 11% 67% 22%
II 11% 89%
III 55% 45%
IV 55% 45%
Барлығы 3% 47% 50%
6
6. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі кӛмек ретінде қолдануға
мүмкін болатын кез келген кӛрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер,
плакаттар немесе карталарды) жауып қойыңыз.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған
нұсқауды оқып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығын хабарлаңыз. Білім
алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сӛйлесулеріне болмайтындығын ескертіңіз.
Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық
бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтыңыз.
Білім алушылардың жұмысты ӛздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау
барысында кӛмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы, сӛздіктер немесе калькуляторлар
(спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына
мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне кӛз жеткізіңіз. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне
кӛмектесулеріне, кӛшіріп алуларына және сӛйлесулеріне болмайтындығын ескертіңіз.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты ӛшіргішпен ӛшірудің орнына, қарындашпен
сызып қоюды ұсыныңыз.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім
алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім
алушыларға кӛмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, ӛзгертіп айтуға
немесе кӛрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын
тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын ӛтінуіңіз қажет.
7. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация
үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс
үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
7
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
1-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 30
Тапсырманың түрлері:
КТБ – кӛп таңдауы бар тапсырмалар;
ҚЖ – қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;
ТЖ – толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Берілген нұсқа кӛп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін 9
тапсырмадан тұрады.
Кӛп таңдауы бар сұрақтарда білім алушылар берілген жауап нұсқаларынан дұрысын
таңдайды.
Білім алушы қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сӛз немесе қысқа сӛйлемдер
түрінде жауап береді. Толық жауапты қажет ететін сұрақтарға толық жауап беруі қажет.
Білім алушының географиялық біліміне талдау жасай алу және қолдана алу қабілеті
бағаланады. Тапсырма бірнеше құрылымдық сұрақтардан тұруы мүмкін.
8
1–тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
Бөлім Тексерілетін мақсат Ойлау
дағдыларыны
ң деңгейі
Тапсырм
а саны*
Тапсырма
№ *
Тапс
ырма
түрі*
Орындал
у
уақыты,
мин*
Балл
*
Бөлімге
берілетін
балл
саны
Географиялық
зерттеу әдістері
9.1.1.1 География ғылымының
дамуына үлес қосқан
қазақстандықтардың
зерттеулері туралы баяндайды
Білу және
түсіну
1 2 ҚЖ 3 3
6
9.1.1.3 Географиялық нысандар
мен құбылыстарды
номинациялау ерекшеліктерін
анықтайды
Қолдану 1 3 ҚЖ 3 3
Картография
және деректер
базасы
9.2.1.1 Маңызды географиялық
нысандарды, үдерістер мен
құбылыстарды карталардан
кӛрсету барысында сипаттайды
Қолдану 1 4 ҚЖ 4 3
6
9.2.1.2 Географиялық
номенклатура нысандарын
картадан кӛрсетеді
Қолдану 1 5 ҚЖ 3 3
9
Физикалық
география
9.3.1.2 Басты орографиялық
нысандарды сипаттайды
Білу және
түсіну
1 1 КТБ 1 1
18
9. 3.1.4 Қазақстанның
минералды ресурстарының
таралу заңдылықтарын
анықтайды
Қолдану 1 6 ҚЖ 3 3
9.3.1.5 Қазақстанның
минералды ресурстарын ӛндіру
және ӛңдеудің басты
орталықтарын картадан
кӛрсетіп, сипаттайды
Қолдану 1 7 ҚЖ 3 3
9.3.1.6 Қазақстанның
минералды ресурстарына баға
береді
Жоғары деңгей
дағдылары
1 8 ТЖ 10 5
9.3.1.7 Минералды
ресурстарды игерумен
байланысты проблемаларды
топтастырып, шешу жолдарын
ұсынады
Жоғары деңгей
дағдылары
1 9 ТЖ 10 6
Барлығы 9 9 40 30 30
Ескерту: * — өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер
10
Тапсырмалар мен балл қою кестеcі үлгілері
«География» пәнінен 1-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1. Қазақстанның шығысы мен оңтүстік шығысын алып жатқан негізгі орографиялық
нысанды кӛрсетіңіз.
А) таулар
В) қыраттар
С) ойпаттар
D) үстірттер
Е) жазықтар
[1]
2. Ш.Уәлиханов ӛз саяхатында зерттеп әрі табиғатына сипаттама берген негізгі 3
географиялық нысандарды кестеге дұрыс орналастырыңыз.
А) Маңғыстау түбегі және Каспий маңы ойпатының орографиясы
В) Жетісу Алатауы мен Тянь-Шаньның табиғаты
С) Балқаш кӛлі мен Алакӛлдің қалыптасу тарихындағы ұқсастықтар
D) Жетісу Алатауы мен Солтүстік Тянь-Шань тауларындағы биіктік белдеулер
Е) Кӛкшетау мен Солтүстік қазақ жазығының табиғаты.
1
2
3
[3]
3. Тӛмендегі ақпаратты қолдана отырып, тапсырманы орындаңыз.
Жыл сайын кӛктем мезгілінен жаз мезгіліне ӛтер кезде келетін кенеттен суық желді
«Құралай салқыны» деп халық бір сӛзбен атаған.
а. «Құралай салқыны» амалының мағынасын түсіндіріңіз ______________________[1]
b. Бұл амал қай айда байқалады ____________________________________________[1]
c. Кӛктемде болатын ауа райымен байланысты тағы қандай табиғат құбылыстарын
білесіз?__________________________________________________________________[1]
4. Берілген тақырыптық карталарға талдау жасаңыз.
Қазақстанда бағалы металдарды ӛндіру
1-сурет
11
Қазақстанның орман шаруашылығы
2-сурет
a. Суретте берілген карталарда қандай сандық ерекшеліктер бар?
[2]
b. Мазмұны бойынша неліктен тақырыптық картаға жататынына 1 дәлел жазыңыз.
[1]
5. Кескін картада кӛрсетіңіз.
a. Қазақстанның ең биік нүктесі _____________________________________________[1]
b. Қазақстанның ең тӛмен нүктесі ___________________________________________[1]
c. Дүниежүзіндегі ең үлкен кӛл ______________________________________________[1]
6. Қазақстанның тектоникалық және геологиялық картасын қолдана отырып, ӛз қалауыңыз
бойынша 1 минералдық ресурстың таралу заңдылығын анықтаңыз:
a. Атауы және кездесетін жері ______________________________________________[1]
b. Қандай табиғат ресурсына жатады? (магмалық, метаморфтық, шӛгінді) _________[1]
c. Қазақстандағы кен орындарының орналасу заңдылығын сипаттаңыз ____________[1]
7. Қазақстанда кездесетін жанатын пайдалы қазбалардың ірі кен орнын кескін картада
кӛрсетіңіз.
12
[3]
8. Ембі (Атырау) және Маңғыстау алабындағы мұнайды салыстырып, баға беріңіздер.
Сипаттамасы Ембі мұнайы Маңғыстау
мұнайы
Географиялық орнының
ерекшелігі
? ?
Ресурспен қамтамасыз етілуі ? ?
Сапасы Технологиялық сапасы жоғары,
парафині аз, күкіртті, құбырмен
тасмалдауға тиімді.
?
[5]
9. 3,4-суретте хром ӛндіру кен орындары берілген.
3-сурет 4-сурет
а. Суреттерде пайдалы қазбанының географиялық орнын жазыңыз және қандай жолмен
ӛндірілетінін анықтаңыз.
[2]
b. Пайдалы қазбаларды ӛндіру сіздің ойынызша қоршаған ортаға зиянын тигізе ме?
Неліктен?
[2]
с. Кен орнын ӛндірудің жергілікті аймақ үшін қоршаған ортаға әсерін қалай шешуге
болатынын ӛз ұсынысыңызбен дәлелдеңіз.
[2]
13
Балл қою кестесі
№ Жауап
Балл
Қосымша
ақпарат
1 a. таулар 1
2 1-b
2-c
3-d
1
1
1
3 А) киік ӛз балапандарын аяқтандырып, ӛргізеді.
В) мамыр айында
С) құс қанаты
1
1
1
4 a. диаграммалар мен статистика
b. себебі белгілі бір тақырып негізінде құрастырылған
2
1
5 a. Қазақстандағы ең биік тау шыңы – Хан-Тәңірі.
b. Қазақстандағы ең тӛмен жер – Қарақия ойысы.
с. Дүниежүзіндегі ең үлкен кӛл – Каспий теңізі.
1
1
1
6 a. мұнай, Каспий маңы ойпаты;
b. шӛгінді;
c. ӛсімдік және жануарлардың қалдықтарынан пайда
болған немесе жер қойнауында орналасқан шымтезек жер
астынан шыққан ыстық қою материямен араласуы
1
1
1
Осы мысалда
басқа минералды
берсе, жауаптар
қабылданады.
7 a. Қарағанды кӛмір бассейні;
b. Қарашығанақ не Құмкӛл;
c. Жаңа Ӛзен.
1
1
1
8 Географиялық орнының ерекшелігі
Ембі мұнайы: Атырау облысы, Шығыс Еуропа
жазығы,Каспий қайраңы, Қашаған, Құрманғазы, Доссор,
Мақат аталған нысандардың бірін жазса балл беріледі.
Маңғыстау мұнайы: Маңғыстау обл, Бозащы түбегі, Ӛзен,
Жетібай,Қаламқас, Қаражамбас кен орындарының біреуін
жазса балл беріледі.
Ресурспен қамтамасыз етілуі
Ембі мұнайы: 3 млрд астам
Маңғыстау мұнайы: 300 млн астам
Сапасы
Маңғыстау мұнайы: Күкірті жоқ, парафині кӛп, парафинді
мұнай жылдам қатады, танкермен тасымалдайды.
1
1
1
1
1
9 a. Кемпірсай, Алмас-Жемчужина кен орны, Мұғалжар
тауының бірін жазса, шахталық және карьерлік әдіспен
ӛндіріледі.
b.ашық әдіспен (карьер) ӛндіру қоршаған ортаға орасан
зиян тигізеді, ауаны зиянды қалдықтармен ластайды.
с. карьерді табиғи желдету әдісі
2
2
2
Толық жауап үшін
2 балл беріледі
Білім алушының
басқа дұрыс
жауаптары
қабылданады.
Жалпы балл 30
14
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны –30
Тапсырманың түрлері:
ҚЖ – қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;
ТЖ – толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 9 тапсырмадан тұрады.
Білім алушы қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сӛз немесе қысқа сӛйлемдер
түрінде жауап береді. Толық жауапты қажет ететін сұрақтарға толық жауап беруі қажет.
Білім алушының географиялық біліміне талдау жасай алу және қолдана алу қабілеті
бағаланады. Тапсырма бірнеше құрылымдық сұрақтардан тұруы мүмкін.
15
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
Бөлім Тексерілетін мақсат Ойлау
дағдыларының
деңгейі
Тапсырм
а саны*
Тапсырма
№ *
Тапсырма
түрі*
Орындал
у
уақыты,
мин*
Балл
*
Бөлімге
берілеті
н балл
саны
Физикалық
география
9.3.2.1 Қазақстан климатын түзуші
факторларды талдайды
Жоғары деңгей
дағдылары
1 2 ТЖ 4 3
13
9.3.2.2 Қазақстанның климаттық
жағдайын талдайды
Жоғары деңгей
дағдылары
1 3 ТЖ 4 3
9.3.2.3 Қазақстанның климаттық
ресурстарын бағалайды
Жоғары деңгей
дағдылары
1 4 ТЖ 4 3
9.3.2.4 Қазақстанда атмосфералық
қолайсыз және қауіпті
құбылыстардың қалыптасуын,
таралу аумақтарын картада
кӛрсетіп, сақтану шараларын
ұсынады
Жоғары деңгей
дағдылары
1 5 ТЖ 5 4
Физикалық
география
9.3.3.1 Қазақстанның ішкі суларын
топтастырады, кӛрсеткіштерін
талдайды және сипаттайды:
ӛзендер мен кӛлдер, мұздықтар мен
мәңгі тоң, жерасты сулары
Жоғары деңгей
дағдылары
1 6 ТЖ 5 4
17
9. 3.3.2 Қазақ гидронимдерін
жіктеп, мағынасын түсіндіреді
және транслитерациясын үш тілде
ұсынады
Қолдану 1 1 ҚЖ 3 2
9.3.3.3 Қазақстанның су
ресурстарына экономикалық баға
береді
Жоғары деңгей
дағдылары
1 7 ТЖ 5 3
9.3.3.4 Жергілікті компонентті
қосымша қамту негізінде су
ресурстарының экологиялық
проблемаларын талдап, шешу
Жоғары деңгей
дағдылары
1 8 ТЖ 5 4
16
жолдарын ұсынады
9.3.3.5 Қазақстандағы су
ресурстарының геосаяси
проблемаларын жіктеп шешу
жолдарын ұсынады:
трансшекаралық ӛзендер, Каспий
теңізінің мәртебесі
Жоғары деңгей
дағдылары
1 9 ТЖ 5 4
Барлығы 40 30 30
Ескерту: * — өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер
17
Тапсырмалар мен балл қою кестеcі үлгілері
«География» пәнінен 2-тоқсанға арналған жиынтық бағалау тапсырмалары
1. Берілген гидронимдерді қолдана отырып, транслитерациясын жазып, мағынасын
түсіндіріңіз.
Тұздылық дәрежесіне
байланысты атаулар
Ағылшын тілінде
транслитерациясы
Мағынасы
Ащысу, Айранкӛл
[2]
2. Қазақстан территориясына әсер ететін климат түзуші факторларға талдау жасаңыз:
a. Күн радиациясының республика аумағында таралуын түсіндіріңіз.
[1]
b. Географиялық орнынына байланысты климаттың ӛзгеруін талдаңыз.
[1]
c. Жер бедеріне байланысты климаттың ӛзгеруін талдаңыз.
[1]
3. Қазақстан аумағындағы ең тӛменгі және ең жоғарғы ауа температура айырмасына талдау
жасаңыз.
Қазақстандағы ең тӛменгі температура Атбасар және ең жоғарғы температура Түркістан
қалаларында тіркелген. Бұл жайларды қандай факторлармен түсіндіресіз.
[3]
4. Мәтінмен танысыңыз. Осы мәтін негізінде климаттық ресурстарды бағалаңыз.
Климаттың ауыл шаруашылығына тигізетін әсері де ерекше. Бір дақылдарға жылу,
екіншілеріне ылғал, үшіншілеріне жарық кӛбірек керек. Республиканың солтүстік және
орталық аудандарындағы климат жағдайлары егін шаруашылығымен айналысуға
мүмкіндік береді, ал оңтүстік аудандарда суармалы егіншілік дамыған. Бірақ климат
жағдайлары адамның шаруашылық әрекетіне барлық уақытта қолайлы емес. Қолайсыз,
тіпті зиянды атмосфералық құбылыстарға қуаңшылық, аңызақ, үсік, кӛктайғақ, шаңды
дауылдарды жатқызуға болады.
a. Климаттың ауыл шаруашылығына жағымды жағын жазыңыз _________________[1]
b. Ӛзіңіз анықтаған қолайлы климаттық жағдайлар Қазақстанның қай аймақтарында
кездесетіндігін анықтаңыз _________________________________________________[1]
18
с. Осы ресурстардың шаруашылыққа тигізетін әсерін бағалаңыз_________________[1]
5. Сурет арқылы атмосфералық құбылысты сипаттаңыз.
a. Суреттегі атмосфералық құбылысты анықтаңыз _____________________________[1]
b. Атмосфералық құбылыстың қалыптасу себебін түсіндіріңіз ___________________[1]
c. Осы атмосфералық құбылыстың зиянды әсеріне дәлел келтіріңіз _______________[1]
d. Осы атмосфералық құбылыстан сақтану жолдарын ұсыныңыз ________________[1]
6. Берілген Қазақстанның ішкі суларын топтастырыңыз.
а.Ертіс, Каспий, Балқаш, Іле, Сарыағаш, Жаркентарасан, Корженевский
ӛзен кӛл жерасты суы мұздық
[2]
b. Қазақстанда ішкі сулар қалай тараған, ӛз ойыңызды дәлелдеп жазыңыз.
[2]
7. Сырдария ӛзеннің гидрологиялық режимін түсіндіріңіз.
a. Гидрограф бойынша су кӛлемінің ең тӛмен айын анықтаңыз___________________[1]
b.Су кӛлемінің азаюына әсер еткен бір факторды жазыңыз ______________________[1]
c.Осы ӛзен суының шаруашылықтағы маңызына баға беріңіз ____________________[1]
8. Жергілікті жердегі құрлық суларының бір түрін мысалға ала отырып, талдаңыз.
a. Ӛз жеріңіздегі құрлық суының бір түрінің қолдану аймағын жазыңыз __________[1]
b. Құрлық суының ластану кӛзін атаңыз _____________________________________[1]
c. Ластанудан туындайтын бір экологиялық мәселені (проблема) жазыңыз _________[1]
d. Экологиялық мәселенің шешу жолын ұсыныңыз ____________________________[1]
19
9. Ӛз аймағыңызда болатын су апаты түрін тӛмендегі жоспар негізінде талдаңыз.
а. Cу апатының түрі _______________________________________________________[1]
b. Пайда болатын мерзімі __________________________________________________[1]
c. Қандай құбылыстарға байланысты болады? _________________________________[1]
d. Су апатының алдын алу жолын ұсыныңыз __________________________________[1]
20
Балл қою кестесі
№ Жауап
Балл
Қосымша
ақпарат
1 Ащысу, Айранкӛл-ашысу, айранколь- Ashisu, Airankol
тұздылық дәрежесіне байланысты атау алған
1
1
2 a. күннің түсу бұрышы, күн сәулесінің түсу ұзақтығы
b. географиялық оры, атмосфераның мӛлдірлігі
c. ауа массаларының әсері, жер бедері
1
1
1
3 Атбасар
-Солтүстік Мұзды мұхитынан Батыс Сібір ойпаты сарқылы
арктикалық ауа маларының енуі,
-солт ендіктің шамамен 50°С паралелінде жоғары қысым
белдеуін тудыратын, шығыстан келетін Сібір антициклоны.
Түркістан
-күн радияциясының молдығы (43°С ендікте орналасуы)
-жаз мезгіліндегі бұлттылықтың болмауы,
-ауаның құрғақтығын әкелетін тропиктік ауа
массаларының басым болуы
1
1
1
Берілген
факторлардың
бірін толық
түсіндіріп
жазса, балл
беріледі.
4 a. дақылдарға жылу, ылғал, жарық береді
b. солтүстік, орталық аймақтарда егін шаруашылығы,
оңтүстік ӛңірлерде суармалы егіншілік дамыған.
с. ӛнімнің мол шығуы.
1
1
1
5 a. боран
b. ауа массаларының циркуляциясынан қалыптасады
c. шаруашылыққа ӛте зиян келтіреді, адамның адасып
кетуі, малдардың қырылып қалуы, жолдардың кӛрінбеуі
т.б.
d. боранды күндері жолға шықпау, малдарды жайылымға
жібермеу т.б.
1
1
1
1
6 а. ӛзен-Ертіс, Іле; кӛл-Балқаш, Каспий
мұздықтар- Коржиневский, жер асты сулары- Сарыағаш,
Жаркентарасан
b. Қазақстанның ішкі сулары біркелкі таралмаған.
Дәлел:
— еліміздің материктің орталығында орналасуы,
— жер бедерінің алуан түрлілігі,
— жауын-шашынның біркелкі түспеуі,
— ауа температурасының жаз айларында жоғары
болуы.
1
1
1
1
2 тобын
анықтап,
кестеге дұрыс
жазса 1 балл
7 a. қыркүйек
b. егіншілікке қолданылуға байланысты
c. оңтүстіктегі ең суы мол ӛзен, толықтай суармалы
егіншілікпен айналысатын облыстардың су кӛзі.
1
1
1
8 a. ӛзен
b. ауылшаруашылық қалдықтары
c. малдардың қырылуы, ӛсімдіктердің ӛспей қалуы
d. қосымша су қоймаларын құру
1
1
1
1
кӛл, бұлақ
ӛнеркәсіп
адам
денсаулығы
сүзгілер
9 a. су басу
b. кӛктемде
1
1
тасқын
жазда
21
c. қар еруі
d. бӛген құру, арықтарды ашу.
1
1
мұздықтарды
ң еруі
бӛгет құру
Жалпы балл 30
22
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
3-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 30
Тапсырманың түрлері:
ҚЖ – қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;
ТЖ – толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 9 тапсырмадан тұрады.
Білім алушы қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сӛз немесе қысқа сӛйлемдер
түрінде жауап береді. Толық жауапты қажет ететін сұрақтарға толық жауап беруі қажет.
Білім алушының географиялық біліміне талдау жасай алу және қолдана алу қабілеті
бағаланады. Тапсырма бірнеше құрылымдық сұрақтардан тұруы мүмкін.
23
3-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
Бөлім Тексерілетін мақсат Ойлау
дағдылары-
ның деңгейі
Тапсыр
ма
саны*
Тапсырма
№ *
Тапс
ырма
түрі*
Орындалу
уақыты,
мин*
Балл
*
Бөлімге
берілетін
балл
саны
Физикалық
география
9.3.4.1 Қазақстанның табиғат зоналары
мен биіктік белдеулеріне
салыстырмалы талдау жасайды
Жоғары деңгей
дағдылары
1 6 ҚЖ 5 4
8 9.3.4.2 Қорықтар, қорықшалар, ұлттық
саябақтар ерекше қорғалатын
аумақтарының құрылу мақсатын
түсіндіреді
Жоғары деңгей
дағдылары
1 7 ҚЖ 5 4
Физикалық
география
9.3.5.1 Қазақстанның ірі табиғи
кешендерін жоспар бойынша
сипаттайды
Қолдану 1 1 ҚЖ 4 3
8
9.3.5.3 Жергілікті компонент негізінде
антропогендік факторлардың табиғат
кешендеріне әсерін зерттейді
Жоғары деңгей
дағдылары
1 8 ТЖ 5 5
Әлеуметтік
география
9.4.1.1 Қазақстан халқының ұлттық
және діни құрамын анықтайды
Қолдану 1 2 ҚЖ 3 2
9
9.4.1.2 Дүниежүзі халқы кӛші-
қонының басты бағыттарын, себеп-
салдарын түсіндіреді
Қолдану 1 3 ҚЖ 4 2
9.4.1.3 Қазақстандағы кӛші-қон
үдерістерін талдап, басты бағыттарын
анықтайды
Қолдану 1 4 ҚЖ 4 3
9.4.1.7 Қазақстандағы елді мекендерді
жіктейді
Қолдану 1 5 ҚЖ 4 2
Экономикалы
қ география
9.5.1.1 Қазақстанның табиғи-
ресурстық әлеуетін бағалайды
Жоғары деңгей
дағдылары
1 9 ТЖ 6 5 5
Барлығы 9 9 40 30 30
Ескерту: * — өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер
24
Тапсырмалар мен балл қою кестеcі үлгілері
«География» пәнінен 3-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1. Берілген мәтінді оқып шығыңыз, тӛмендегі сұрақтарға жауап жазыңыз.
Бұл табиғат зонасы республика аумағының 44 пайызын алады. Жауын-шашынның
жылдық орташа мӛлшері – 200 мл. Жазы ыстық, қапырық, қысы суық, аяз 40 градусқа С-
қа жетеді. Жүзген, құм қарағайы, теріскен, ақ және қара сексеуіл ӛседі. Бұл қандай табиғат
зонасы туралы айтылған?
a. Табиғат зонасының атауын табыңыз________________________________________[1]
b.Табиғат зонасындағы бір табиғи кешенді анықтаңыз__________________________[1]
c. Сол табиғи кешеннің ерекшелігін жазыңыз _________________________________[1]
2. Тӛмендегі кестені толықтырыңыз және кескін картаға халықтардың таралу аймақтарын
сызыңыз.
[2]
[1]
3. Халық миграциясы сальдосын есептеңіз.
адам
қаңтар-сәуір 2016 жыл қаңтар-сәуір 2017 жыл
Жалпы миграция
Келушілер 137 837 376 043
Кеткен адамдар 141 358 377 882
Миграция сальдосы — —
Оның ішінде:
[2]
№ Ұлттың аты Діні Қазақстанның қай аймағында көп
қоныстанған?
1 орыс христиан Солтүстік, батыс, шығыс.
2 корей ? ?
3 ӛзбек ? ?
25
4. Кестеде Қазақстандағы ішкі қоныс аударудың бағыттары кӛрсетілген. Осы кестедегі
бағыттарды ескере отырып, мысал ретінде негізгі 3 орталықты анықтаңыз.
а. ________________________________________________________________
b. ________________________________________________________________
с. ________________________________________________________________
[3]
5. Кескін картаға Қазақстанның 1 миллионер қаласын, 1 ірі қаласын, 1 орта қаласын, 1 кіші
қаласын кӛрсетіңіз.
[2]
6. Берілген таулардағы биіктік белдеулерін салыстырыңыз.
26
а. Биіктік белдеулерінің санын анықтаңыз____________________________________[1]
b. Тау етегіндегі табиғат зонасын атаңыз______________________________________[1]
c. Биіктік белдеулеріндегі ұқсастықтарды жазыңыз_____________________________[1]
d. Биіктік белдеулеріндегі айырмашылықтарды анықтаңыз______________________[1]
7. Берілген картаны мұқият қараңыз. Таңдауыңыз бойынша бір қорықты тӛмендегі жоспар
негізінде талдаңыз.
Қорықтар
1. Ақсу-Жабағылы
2. Алакӛл
3. Алматы
4. Барсакелмес
5. Батыс Алтай
6. Қаратау
7. Қорғалжын
8. Марқакӛл
9. Наурызым
10. Үстірт
а. Қорықтың атауы, құрылған жылы _______________________[1]
b.Орналасқан аймағы (облыс) ______________________________________________[1]
с. Қорғалатын жануарлар мен ӛсімдіктер _____________________________________[1]
d. Құрылу мақсаты мен маңыздылығы
________________________________________________________________________[1]
8. Сурет бойынша талдау жасаңыз.
a.Табиғатта ӛсімдіктердің азаюына әсер ететін адамның әрекеттерін атаңыз. ______[1]
27
b.Табиғаттағы жануарлардың азаюына әсер ететін адамның әрекеттерін атаңыз. ____[1]
c. Адам үшін ӛсімдік пен жануардың бір маңызын жазыңыз. ___________________[1]
d. Биологиялық ресурстарды қорғаудың жолын қарастырыңыз ___________________[1]
9. Ӛз аймақтарыңыздағы табиғи ресурстың бір түрін алып, тӛмендегі жоспар негізінде
талдаңыз.
а. табиғат ресурсының жергілікті жер үшін маңыздылығына 1 дәлел келтіріңіз _____[1]
b. Табиғи ресурстың жергілікті жердің экономикасын дамытудағы үлесіне 1 дәлел
келтіріңіз _______________________________________________________________[1]
с. Пайдалану кезінде қоршаған ортаға әсерін 1 мысалмен жазыңыз _______________[1]
d. Ӛндіру кезіндегі әсеріне экологиялық баға беріңіз ___________________________[1]
е. Экономикалық маңызы мен экологиялық әсерін салыстырып, қорытынды жазыңыз
_________________________________________________________________________[1]
28
Балл қою кестесі
№ Жауаптар
Балл
Қосымша
ақпарат
1 a. шӛлейт зонасы
b. Балқаш кӛлі
с. суының тұщы әрі тұзды болуы, бай тіршілік т.б.
1
1
1
2 a. корей- будда, Алматы облысы
ӛзбек- ислам, Түркістан облысы
b. ұлттардың орналасуын кескін картада белгілесе
1
1
1
3 — 3521
-1839
1
1
4 a. Алматы — Астана
b. Ерейментау — Қарағанды
c. Семей — Астана
1
1
1
Басқа нұсқалар
қабылданады
5 Алматы, Қарағанды;
Қызылорда , Балқаш
1
1
Басқа нұсқалар
қабылданады
2 қаланы
кӛрсеткені үшін
1 балл
6 a. 7
b. шӛлді
c.шӛлді, шӛлейтті, далалы зоналары ұқсас
d. орманды белдеуден соң айырмашылық жасайды
1
1
1
1
7 a. Ақсу-Жабағылы, 1926
b. Түркістан облысының Түлкібас ауданы
c. қына, балдыр, мүк; марал, елік, қабан
d. мақсаты мен маңыздылығын жазса
1
1
1
1
Басқа да дұрыс
жауаптар
қабылданады
8 a. орман ағаштарын кесу
b. браконьерлік әрекет
c. таза ауа мен адам қажеттілігін ӛтейтін заттар
d заң негіздерін қарастыру, жойылып бара жатқан
түрлерін қорғауға алу.
1
1
1
1
Басқа нақты
аргумент болса
да
қабылданады.
9 a. адамның ӛмір сүруіне қажетті барлық
материалдық, энергетикалық нысан негізі
b. туризмді дамыту арқылы жергілікті халықты
жұмыспен қамту
c. туристердің табиғатты ластау мүмкіндігі,
d. топырақтың ластануы
е. туристерден түскен қаражат пен топырақ
құнарлылығын арттыру
1
1
1
1
1
Басқа нұсқалар
қабылданады
Жалпы балл 30
29
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
4-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 30
Тапсырманың түрлері:
ҚЖ – қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;
ТЖ – толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 9 тапсырмадан тұрады.
Білім алушы қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сӛз немесе қысқа сӛйлемдер
түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін сұрақтарға толық жауап беруі қажет. Білім алушының
географиялық біліміне талдау жасай алу және қолдана алу қабілеті бағаланады. Тапсырма
бірнеше құрылымдық сұрақтардан тұруы мүмкін.
30
4–тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
Бөлім Тексерілетін мақсат Ойлау
дағдылары
ның деңгейі
Тапсырм
а саны*
Тапсырма
№ *
Тапс
ырма
түрі*
Орындал
у
уақыты,
мин*
Балл
*
Бөлімге
берілетін
балл
саны
Экономикалық
география
9.5.2.1 Ғылыми-техникалық
революция үдерісін, даму бағыттарын
талдайды
Жоғары
деңгей
дағдылары
1 6 ТЖ 5 3
7 9.5.2.6 Қазақстан аймақтарының
инфрақұрылымын талдап,
проблемаларды шешу жолдарын
ұсынады
Жоғары
деңгей
дағдылары
1 7 ТЖ 5 4
Экономикалық
география
9.5.3.1 Қазақстан шаруашылығы
салаларын жоспар бойынша
сипаттайды
Қолдану 1 1 ҚЖ 4 2
4 9.5.3.2 Қазақстанның экономикалық
аудандарының шаруашылық
салаларын анықтап, мамандануын
түсіндіреді
Қолдану
1 2 ҚЖ 4 2
Экономикалық
география
9.5.4.3 Халықаралық экономикалық
қатынас түрлерін жіктеп, сипаттайды
Қолдану
1 3 ҚЖ 4 3
11
9.5.4.4 Дүниежүзілік шаруашылықтың
даму кӛрсеткіштерін сипаттайды:
жалпы ішкі ӛнім, жалпы ұлттық ӛнім,
оның ішінде жан басына шаққанда
Қолдану
1 4 ҚЖ 4 3
9.5.4.7 Қазақстанның дүниежүзілік
шаруашылықтағы орнын анықтайды
Жоғары
деңгей
дағдылары
1 8 ТЖ 5 5
Елтану және
саяси география
негіздері
9.6.1.1 Қазақстандық компонентті
қосымша қамту негізінде елдерді
экономикалық даму деңгейі бойынша
топтастырады
Қолдану 1 5 ТЖ 4 3
8
9.6.1.3. Қазақстан Республикасының Жоғары
1 9 ТЖ 5 5
31
әлеуметтік, экономикалық, саяси-
географиялық жағдайына кешенді баға
береді
деңгей
дағдылары
Барлығы 9 9 40 30 30
Ескерту: * — өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер
32
Тапсырмалар мен балл қою кестеcі үлгілері
«География» пәнінен 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1. Кондитерлік ӛндіріске әсер ететін факторларды орналастырыңыз.
Әсер етуші факторлар шешуші күшті әлсіз
Еңбек +
Кӛлік
Тұтынушы +
экология
[2]
2. Берілген картадан таңдау бойынша бір экономикалық ауданға талдау жасаңыз:
а. Экономикалық ауданның атауы мен басты мамандану саласы ____________________
[1]
b. Мамандану саласының қалыптасу себебін түсіндіріңіз __________________________
[1]
3. Кестеге берілген ұйымдарды орналастырыңыз: ОПЕК, ТМД, ШЫҰ, МАГАТЭ, БҰҰ,
ДСҰ, АСЕАН, ДДСҰ.
Халықаралық ұйымдар Аймақтық ұйымдар Салалық ұйымдар
[3]
4. Дүниежүзілік шаруашылықтың дамуын сипаттайтын негізгі кӛрсеткіштердің мәнін
түсіндіріңіз:
а. Жалпы ішкі ӛнім дегеніміз (ЖІӚ) ___________________________________________
[1]
b. Жалпы ұлттық ӛнім дегеніміз (ЖҰӚ) _________________________________________
[1]
с. Неге осы кӛрсеткіштер мемлекеттің дамуын сипаттайтын басты нысан болады?
Түсіндіріңіз ________________________________________________________________
[1]
33
5. Елдердің экономикалық даму деңгейін анықтайтын кӛрсеткіштерді басшылыққа ала
отырып, кестедегі мемлекеттерге салыстырмалы сипаттама беріңіз:
Негізгі кӛрсеткіштер Қазақстан Ресей
ел экономикасының типі
жерінің ауданы және оның игерілу
деңгейі
еңбек ресурстарының құрылымы
жалпы жиынтық ӛнімнің (ЖЖӚ) кӛлемі
халықтың ӛмір сүру деңгейі
елдің халықаралық еңбек бӛлінісіндегі
орны
[3]
6.Тапсырманы орындаңыз
а. Кестені толықтырыңыз.
ҒТР
Құрамдас бӛліктері
Ғылым мен техника ? Ӛндіріс ?
[2]
b. Интенсивті даму жолына 1 мысал келтіре отырып, талдаңыз ____________________
[1]
7. Ӛндірістік инфрақұрылымға: зауыт, мұнай платформасы, электростанциялар т.б жатады.
Осы түрлердің бірін таңдап, жоспар бойынша талдаңыз, маңыздылығына баға беріңіз.
а. Ӛзіңіз таңдаған инфрақұрылым түрін сипаттаңыз. _____________________________
[1]
b. Осы инфрақұрылым түрінің шаруашылықтағы маңыздылығын жазыңыз. __________
[1]
с. Жаңа технологияларды енгізу барысындағы ӛзгерістерді жазыңыз.________________
[1]
d. Осы инфрақұрылымның қоғамдағы рӛлін бағалаңыз.____________________________
[1]
8. Қазақстанның дүниежүзілік шаруашылықтағы орнын берілген жоспар негізінде талдаңыз:
а. Қазіргі заманғы шаруашылық байланыстары ________________________________[1]
b. Қазақстанның сыртқы саудасы____________________________________________[1]
c. Қазақстанның халықаралық экономикалық қатынастары ______________________[1]
d.Қазақстанның таяу және алыс шетелдермен сыртқы экономикалық байланыстары [2]
9. Берілген жоспар негізінде Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық, саяси-
географиялық жағдайына баға беріңіз.
а. Қазақстанның географиялық орнын саяси тұрғыдан бағалаңыз (шекаралас
мемлекеттер және олардың басқару формалары)
[1]
b. Қазақстанның әлеуметтік жағдайын (ЖІӚ, ЖҰӚ, ЖЖӚ) бағалаңыз.
[1]
c. Қазақстанның географиялық орнына экономикалық тұрғыдан баға беріңіз (шекаралас
мемлекеттердің даму ерекшеліктері жағдайы)
[1]
34
d. Кӛршілес мемлекеттермен қарым-қатынастың түрлерін атаңыз (сауда, білім, ғылым,
техника және технология т.б.)
[1]
e. Кӛршілес мемлекеттермен ынтымақтастықта болу үшін құрылған ұйымдар және
ондағы Қазақстанның орнын жазыңыз.
[1]
35
Балл қою кестесі
№ Жауап
Балл
Қосымша
ақпарат
1 кӛлік- әлсіз
экология- әлсіз
1
1
2 a. Солтүстік Қазақстан- егін шаруашылығы, мал
шаруашылығы
b. Солтүстік Қазақстан облысының агроклиматтық
жағдайы егіншілікпен айналысуға, ірі кара ӛсіруге
мүмкіншілік береді.
1
1
3 Халықаралық ұйымдар: БҰҰ, ДСҰ, ДДСҰ.
Аймақтық ұйымдар: ТМД, ШЫҰ, АСЕАН.
Салалық ұйымдар: ОПЕК, МАГАТЭ
1
1
1
4 a. ЖІӚ- мемлекет территориясындағы барлық
ӛндірушілердің белгілі бір кезең ішінде ӛндірген түпкі
тауарлары мен кӛрсеткен қызметтерінің нарықтық
құнын білдіретін жиынтық.
b. ЖҰӚ– бұл кез-келген азаматтардың ӛз елі ішінде
және басқа елдерде ӛзінің ұлттық капиталы кӛмегімен
бір жылда ӛндірген және сатқан тауарлары мен
қызметтерінің нарықтық құндарының жиынтығы.
c. ЖІӚ мен ЖҰӚ жоғары болуы сол мемлекеттің
әлеуметтік жағдайы мен халықаралық мәртебесінің
жоғары болуымен сипатталады.
1
1
1
Басқа да дұрыс
жауаптар
қабылданады
5 a. ел экономикасының типі мен жерінің ауданы және
оның игерілу деңгейін салыстырса
b. еңбек ресурстарының құрылымы мен жалпы
жиынтық ӛнімнің (ЖЖӚ) кӛлемін салыстырса
c. халықтың ӛмір сүру деңгейі мен елдердің
халықаралық еңбек бӛлінісіндегі орнын салыстырса.
1
1
1
6 а. техника және технология, басқару
b. ескі технологиялардың орнын жаңа
технологиялармен алмастыру, мысалы
ауылшаруашылығы, ӛнеркәсіпке еніп жатқан
технология түрлерін талдап жазса
2
1
7 а. таңдаған инфрақұрылым түрін сипаттай алса
b. осы инфрақұрылымның шаруашылықтағы
маңыздылығын жазса
с. инфрақұрылымға енгізілген жаңа технологияларды
сипаттай алса
d. инфрақұрылымның ролін нақты кӛрсете алса
1
1
1
1
8 а. Қытаймен, Ресеймен, Европа елдерімен, Түркиямен
т.б. мемлекеттермен шаруашылық байланыстарын
жазса
b. ДСҰ мүше болған, шекаралас елдермен Ортақ
кедендік ұйым болуы.
с. Халықаралық экономикалық ұйымдармен
байланысын сипаттаса (ЕврАЭС)
d. Таяу шетелдермен (ТМД, ШЫҰ, т.б.) және алыс
шетелдермен (ЕО, АСЕАН, ОПЕК т.б.)
1
1
1
36
экономикалық байланыстарын талдай алса 2
9 а. Қазақстанның саяси географиялық орны Евразия
материгінің нақты ортасында орналасымен
байланысты
b. ЖІӚ, ЖҰӚ, ЖЖӚ мӛлшерін жазып, әлеуметтік
жағдайды жазса
с. Қазақстанның экономикалық географиялық орнын
Европа мен Азияны байланыстыратын кӛпір
болуымен байланысты
d. кӛршілес мемлекеттермен сауда, мәдени, ғылыми,
достық қатынастар дамыған.
е. осы мемлекеттер арасында құрылған
ынтымақтастық ұйымдар: ЕврАЗЭС, ШЫҰ т.б.
экономикалық серіктес болады, бейбітшілікті,
қауіпсіздікті қамтамасыз етеді, ӛзара құқықтық кӛмек
кӛрсетеді.
1
1
1
1
1
Жалпы балл 30

PISA халықаралық зерттеулері тапсырмаларын сабақта қолдану тиімділігі

Куракова Роза Нсангалиевна

«Инновациялық технологиялар және жаратылыстану (гуманитарлық) ғылымдары пәндерін оқыту әдістемесі» кафедрасының аға оқытушысы,

ҚР білім беру ісінің үздігі

Утемисова Гулнар Шамуратовна

«Инновациялық технологиялар және жаратылыстану (гуманитарлық) ғылымдары пәндерін оқыту әдістемесі» кафедрасының аға оқытушысы,

«Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» АҚ филиалы «Атырау облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты»

Қазіргі өзгермелі әлемде функционалдық сауаттылық әлеуметтік, мәдениет, саяси және экономикалық іс — әрекетке және өмір бойы оқуға адамдардың белсенді қатысуына ықпал етуші негізгі фактор болып табылады. Жалпы функционалдық сауаттылық деген ұғымды таратып айтар болсақ, адамдардың (жеке тұлғаның)  әлеуметтік, мәдени, саяси және экономикалық қызметтерге белсене араласуы және өмір бойы білім алуына ықпал ететін базалық факторы.  Яғни бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман ағымына қарай ілесіп отыруы. Сонымен, функционалдық сауаттылық адамның мамандығына, жасына қарамастан үнемі білімін жетілдіріп отыруы. Мұндағы басшылыққа алынатын функционалдық сапалар: белсенділік, шығармашылық тұрғыда ойлау, шешім қабылдай алу, өз кәсібін дұрыс таңдай алуға қабілеттілік т.б. Яғни, жалпы білім беретін мектептерде Қазақстан Республикасының зияткерлік, дене және рухани тұрғысынан дамыған азаматын қалыптастыру, оның физикалық құбылмалы әлемде әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттіліктерін қанағаттандыру болып табылады.

Қазіргі кездегі білім мен тәрбие берудегі негізгі мақсат – жан — жақты білімді, өзгермелі ортаға бейім, өзінің білім, білік дағдысын қолдана алатын, іскер, өзіндік ой толғамы бар, қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру. Бұл мақсат функционалдық сауаттылықты дамытуды көздейді. Функционалдық сауаттылық – адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа түсе алу қабілеті және сол ортаға барынша тез бейімделе алуы мен қарым-қатынас жасай алу деңгейінің көрсеткіші. Білім беруді жаңарту ұстаздың білімін ғана емес, оларды қолдану дағдыларын, атап айтқанда, функционалдық сауаттылығын немесе құзыреттілігін дамыту болып табылады. Ұстаз тарапынан оқушылардың бойында өзіндік білім алу, талдау, құрастыру, қоғамдық өмірде өзін-өзі жан-жақты таныту үшін алған білімін тиімді пайдалана білу дағдыларын қалыптастыру және қоғамға пайда келтіру маңызды әрі күрделі мәселе болып табылады.

Қазақстанның PISA халықаралық зерттеуіне қатысуы біздің оқушыларымыздың дайындық деңгейлерін әлемнің басқа да елдерінің оқушыларының дайындық деңгейімен салыстыруға, білім беру сапасын бағалауда соңғы әлемдік жетістіктерге сәйкес келетін зерттеулердің нәтижелерін сараптау мен оқу жетістіктерін бағалауға  мүмкіндік береді.

PISA халықаралық зерттеуі барлық білім беру ұйымдарындағы 15 жастағы оқушылардың оқу, математика және жаратылыстанудан білім жетістіктерін анықтауды мақсат етіп қояды.

PISA халықаралық бағдарламасы оқушылардың оқу барысында алған білімдері мен дағдыларын түрлі өмірлік жағдайларда қолдана білу машықтарын, нақты бір оқу пәндерімен тікелей байланысты емес мәселелерді шешу біліктіліктерін бағалауға бағытталған.

Зерттеу объектісі болып 15 жастағы оқушылардың білім жетістіктері алынады. Көптеген елдерде жасөспірімдер 15 жаста негізгі білім беру сатысын аяқтап, ересек өмірге дайындалады. Осыған сәйкес зерттеудің негізгі міндеті он бес жастағы оқушылардың өз беттерінше өмір сүрулеріне қажетті білім, білік, дағдыларын анықтау болып табылады.

Күтілетін нәтижелер:

• Оқушылардың бойында өзіндік білім алу, талдау, құрастыру, қоғамдық өмірде өзін-өзі жан-жақты таныту үшін алған білімін тиімді пайдалана білу дағдыларын қалыптастыра білу  деңгейінің жоғарылауы;
• Проблеманы ойлау, пайымдау, дәлелдеу, еркін ашық пікір білдіру мүмкіндігіне ие болуы.

Сапалы білім алған, танымдылығы жоғары, құзыретті, бәсекелестіктің қайсыбір мықты тегеурініне төтеп бере алатын оқушылар ғана болашақтың кілтін аша алады

Қазақстаннның халықаралық салыстырмалы зерттеулерге қатысуы елдегі білім сапасын арттыруда стратегиялық маңызы зор. Сондай халықаралық зерттеулерге TIMSS және PISA бағдарламасы бойынша білім сапасын бағалауды жатқызуға болады.

2015 жылғы өткен PISA халықаралық зерттеуінің негізгі басым бағыты – жаратылыстану бағыты болды. Сондықтан барлық мектеп мұғалімдері алдында тұрған міндет – осы зерттеуде оқушыларымыздың білім сапасының жоғары деңгейде көрінуіне ат салысу болып табылды. Бұл мақсатта ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың  Қазақстан халқына арналған  «Қазақстан жолы -2050:  бір мақсат, бір мүдде, бір келешек» атты Жолдауында айтылғандай Назарбаев Зияткерлік мектептері деңгейінде жұмыс атқару қажеттігі мұғалімдерге көп жауапкершілік жүктеді.

Болашақта пән мұғалімдері мына жағдайларға назар аударғаны дұрыс:

• Халықаралық зерттеудің мақсаты мен міндеттерін білу;
• өткізу стандарты мен нәтижесінің бағалануын ажырату;
• зерттеу сауалнамаларына жауап бере білу;
• тапсырмаларды талдай білу;
• оқушылардың функционалдық жаратылыстану – ғылыми сауаттылығын дамыту және бағалау жолдарын білу;
• оқушылардың оқу барысында меңгерген білімдері мен дағдыларын өмірлік жағдайларда қолдана білу жолдарын  үйрету;
• PISA бағдарламасы емтихандарына қалай дайындауды үйрету;
• оқушылардың сыни тұрғыда ойлау дағдыларын дамыту;
• мәтінмен жұмыс жасау, талдау, берілетін сұрақтарды классификациялау;
• белсенді оқыту әдістерімен өзара тәжірибе алмасу;
• жаңа білім жүйесінің қызметкеріне қойылатын бүгінгі күннің  өзгерген   талабын талдай алуы.

Ұстаз алдында тұрған міндет – талабы таудай – жеке тұлғаны іздеп тауып, оны өсіріп шығару. Жеке тұлғаға жету үшін әр оқушының қабілетін танып, біліп, дамытып, шыңдап, жол сілтеп Адам дәрежесіне жеткізу керек. Ол үшін оқыту мазмұнын, білім беру технологиясын өзгерту, яғни баланың талантына, дарынына, талап – тілегіне қарай жеке тұлға қалыптастыруға бағытталу керек.

Ұлы педагог Я.А.Коменский: «Педагог — мәңгі нұрдың  қызметшісі, ол барлық ой  мен  қимыл-әрекетіне ақылдың  дәнін сеуіп, нұр құятын тынымсыз лаулаған жалын иесі»,- деуі үнемі  шығармашылық ізденісте болып, өз білімі мен біліктілігін жетілдіруге жұмыстанушы ұстаз мәртебесін айқындайтын ой екенін ұғынған жөн.

Сондықтан әрбір ұстаз жаңа кезең талаптарына сай болу үшін педагогикалық үрдістің бірізділігін және оқу мен тәрбиенің біртұтастығын сақтай отырып, оқушының рухани өсуіне жағдай туғыза алатын, жаңалықтарды қабылдауға ынталы, өз әрекетіне өзгеріс енгізе алатын, өзгермелі өмірге оқушыны да, өзін де даярлай білетін шығармашыл тұлға болуы тиіс.

Міне, осы мақсатты жүзеге асыру барысында ғылыми – жаратылыстану пәндері мұғалімдеріне арналған біліктілік курстары мен қалалық, облыстық семинарды жиі өткізудеміз. Біліктілікті арттыру курстары кезінде және курстан соң пән мұғалімдерімен кері байланыс мақсатында құрылған желілілік қауымдастық арқылы үнемі хабарласып, өзара тәжірибе алмасуды жалғастырудамыз.

Ғылыми-жаратылыстану пәндерінен PISA форматына сәйкес құрастырылатын  тапсырмалардың 4 типті түрі мен халықаралық бағалау шәкіліне байланысты күрделілік деңгейін ескере отырып шағын сабақтар таныстырылымын өткізу өз нәтижесін беруде. Осындай PISA форматына сәйкес тыңдаушыларымыз құрастырған  тапсырмалар үлгілерін ұсынсақ:

№1. Таңдау жауабы бар тапсырма

1.Мына халықаралық ұйымдардың қайсысына Қазақстан кірмейді?

А) БҰҰ

Б) ЮНЕСКО

В) МАГАТЭ

С) ЕҚЫҰ

Д) бәріне кіреді

№2. Жабық құрылымды тапсырма

Бұл ұйымның жоғарғы органы – мемлекет башылары кеңесі. Жыл сайын саммит өткізіледі. Тұрақты түрде атқарушы секретариат жұмыс істейді. Штаб – пәтері Пекин қаласында орналасқан. Бұл ұйымның өз рәміздері бар: ақ туында герб орналасқан, гербтің екі жағында 2 лавр бұтақшасы, ортасында ұйымға мүше елдерінің аумағы көрсетілген шығыс жарты шардың нышандық кескіні бейнеленген. Ұйымның атауы, құрылған жылы, мүше елдерді белгіле.

Құрылған жылы	Ұйым атауы	Мүше елдер
1999 жыл	БҰҰ	Қазақстан, Қытай
2000 жыл	ШЫҰ	Ресей, Өзбекстан
2001 жыл	ЕурАзЭҚ	Тәжікстан, Беларусь
2002 жыл	ХВҚ	Қырғызстан, Иран
2003 жыл	ЮНЕСКО	Сауд Арабиясы, Молдава
2004 жыл	ДДҰ	Ирак, Кувейт

№3. Кешенді жауабы бар тапсырма

1945 жылы Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін, оның сұмдықтарын адамдар енді ешқашан көрмесін деген мақсатпен құрылған. Уақыт өткен сайын ұйымның міндеттері кеңейе түсті, қазіргі кезде халықаралық мәселелерді шешуге қатысады. Әр жылдың қыркүйегінде штаб-пәтерінде Бас Ассамблея жиналады. Оған қатысушы елдердің барлық сыртқы істер министрлері жиналады. Оған әлемнің 194 егеменді мемлекеттерінің 193-і кіреді.

Әр жолдан «Иә» немесе «Жоқ» жауаптарының бірін айналдыра сызыңыз.

Бұл ұйым БҰҰ штаб-пәтері Нью-Йоркте орналасқан.	Иә / жоқ
Ватикан мүшелікке енбеген жалғыз мемлекет.	Иә / жоқ
БҰҰ үкіметаралық ұйым болып саналады.	Иә / жоқ

№4. Еркін құрылымды тапсырма

Геосаяси жағдай – елдің стратегиялық маңызы бар шет елдік мемлекеттерге, олардың одақтарына және дүние жүзінің аудандарына қатысты алғандағы саяси картадағы орнын анықтайды. Қазақстанға әлемдік деңгейде гоесаяси жағдайына баға беріп, дәлелде.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Математикадан PISA форматына сәйкес тапсырмалар үлгісі:

1 сұрақ ( 9-сынып пирамиданың периметрі, ауданын, көлемін табу)

Бейбітшілік пен келісім сарайы – Астананың бір ерекшелігі, мемлекетіміздің мақтанышы жҽне Қазақстанның басқа мемлекеттермен байланысын нығайтудағы негізі болып табылатын 62 метрлік пирамида. Оның жас Астанамыздың үстінде күннің шағылуын бейнелейтін айна қырлары, 2006 жылы салынған архитектуралық құрылысқа бұдан әрі айбындылық беріп тұрады.

Сұрақтың мақсаты:пирамиданың периметрі, ауданын,

көлемін табуды нақты өлшемдерін көрсету

Математикалық мазмұны: кеңістік және пішін

Мәнмәтін:жеке

Қиындық деңгейі: I деңгей

Бейбітшілік пен келісім сарайының негізгі бөлігінің периметрін есептеу, егер пирамиданың негізгі квадрат екені белгілі болса, ал оның ені – 62 м.

Қиындық деңгейі: II деңгей

Пирамида негізінің ауданын есептеу, егер пирамиданың ені – 62 м екені белгілі болса.

Қиындық деңгейі: III деңгей

Пирамида көлемін есептеу, егер пирамида биіктігі 62 м, ал негізінің ені 62 м екені белгілі болса.

Сол сияқты курстан өткен мұғалімдердің өзара іс-тәжірибелерін көру мақсатында «PISA халықаралық зерттеулері тапсырмаларын сабақта қолдану тиімділігі» тақырыбында ғылыми – жаратылыстану пәндері мұғалімдеріне арналған облыстық семинар өткіздік.

Семинарға аудан, қала, облыс мектептері, колледждер мұғалімдері және институттың қызметкерлері : барлығы  80 мұғалім қатынасты.

Семинардың мақсаты: PISA халықаралық зерттеуі аясында оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру бойынша   ғылыми-жаратылыстану пәндері мұғалімдерінің кәсіби құзыреттілігін дамытуда белсенді оқыту стратегияларын пайдалану, оқу материалдарын  құрастыру, PISA критериалды шәкілі бойынша оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау, оқу барысында меңгерген білімдері мен дағдыларын өмірлік жағдайларда қолдана алуға үйретудегі  жұмыстар түрлерімен таныса отырып, өзара  тәжірибе  алмасу.

Күтілетін нәтиже: PISA халықаралық зерттеуі аясында оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру бойынша ғылыми-жаратылыстану пәндері (биология, химия, география, физика) мұғалімдерінің  іс – тәжірибелік жұмыстарының көрсетілім-талдауы.

Семинардың мақсатына сай семинарға қатынасушылар белсенді оқыту стратегияларын пайдалану, оқу материалдарын  құрастыру, PISA критериалды шәкілі бойынша оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау, оқу барысында меңгерген білімдері мен дағдыларын өмірлік жағдайларда қолдана алуға үйретуге бағытталған шеберлік сыныптар, шығармашылық шеберхана, тәжірибелік таныстырылым, workshop, десант сабақ, коучинг, тренингтер  түрлерімен таныса отырып, өзара  тәжірибе  алмасты.

Алдағы мақсат — білімгерлеріміздің оқу жетістіктерін жетілдіру арқылы сапалы білім көрсеткішін көрсету.

география | Определение, типы, история и факты

География , изучение разнообразных сред, мест и пространств на поверхности Земли и их взаимодействия. Он пытается ответить на вопросы о том, почему вещи такие, какие они есть, где они находятся. Современная академическая дисциплина географии уходит корнями в древнюю практику, касающуюся характеристик мест, в частности их естественной среды обитания и народов, а также отношений между ними. Его отдельная идентичность была впервые сформулирована и названа около 2000 лет назад греками, чьи geo и graphein были объединены, чтобы означать «земное письмо» или «земное описание».Однако то, что сейчас понимается под географией, было разработано раньше в арабском мире и в других странах. Птолемей, автор одной из первых книг по этой дисциплине, Guide to Geography (II век н. Э.), Определил географию как «изображение всего известного мира вместе с явлениями, которые в нем содержатся». Это выражает то, что многие до сих пор считают сущностью географии — описание мира с помощью карт (а теперь и изображений, как в «популярной географии», примером которой является журнал National Geographic Magazine ), — но по мере того, как о мире узнавали все больше, меньше можно было нанести на карту, и к картинкам были добавлены слова.

верблюд; Пирамиды Гизы

Верблюд возле пирамид Гизы, Египет.

© Corbis

Британская викторина

Интересные факты о географии

Как назывался суперконтинент, существовавший более 200 миллионов лет назад? На каком континенте произошли честные предки человечества? Разверните свою мысленную дорожную карту и проверьте свои знания географии в этой викторине.

Для большинства людей география означает знание того, где находятся места и какие они есть. Обсуждение географии области обычно относится к ее топографии — ее рельефу и моделям дренажа и преобладающей растительности, наряду с климатом и погодными условиями — вместе с реакцией человека на эту окружающую среду, например, при сельскохозяйственном, промышленном и других видах землепользования, а также при поселениях и урбанизации. узоры.

Хотя то, что сейчас называется географией, преподавалось гораздо раньше, академическая дисциплина в значительной степени является порождением 20-го века, образуя мост между естественными и социальными науками.История географии — это история размышлений о концепциях окружающей среды, мест и пространств. Его содержание охватывает понимание физической реальности, которую мы занимаем, и наши преобразования окружающей среды в места, которые мы считаем более удобными для проживания (хотя многие такие модификации часто имеют негативные долгосрочные последствия). География дает представление о главных современных проблемах, таких как глобализация и изменение окружающей среды, а также дает подробное представление о местных различиях; изменения в дисциплинарных интересах и практике отражают эти проблемы.

Историческое развитие географии

История географии состоит из двух основных частей: истории исследований и картографии и развития академической дисциплины.

Оформите подписку Britannica Premium и получите доступ к эксклюзивному контенту. Подпишитесь сейчас

география — WordReference.com Словарь английского языка

Изменение слова « geography » (n существительное : Относится к человеку, месту, вещи, качеству и т. Д.): npl существительное во множественном числе : Существительное всегда используется во множественном числе — например, «джинсы», «ножницы».: geographies WordReference Словарь американского английского языка для учащихся Random House © 2021 ge • og • ra • phy / dʒiˈɑgrəfi / USA произношение п., пл. -физ. География [бесчисленное множество] наука, имеющая дело с областями земной поверхности, как показано в характере, расположении и отношениях между такими элементами, как климат, высота над уровнем моря, растительность, население и землепользование. География расположение и особенности данной области на земле: [исчисляемая] география региона. ge • og • ra • pher, n. [счетный] ge • o • graph • i • cal / ˌdʒiəˈgræfɪkəl / США произношение ge • o • graph • ic, прил. ge • o • graph • i • cal • ly, adv. См. -Geo-, -graph-.WordReference Несокращенный словарь американского английского Random House © 2021 ge • og • ra • phy (jē og ′ rə fē), США произношение n., пл. -физ. География — наука, изучающая пространственную дифференциацию земной поверхности, которая проявляется в характере, расположении и взаимосвязях в мире таких элементов, как климат, высота, почва, растительность, население, землепользование, промышленность или государства. и единичных площадей, образованных комплексом этих отдельных элементов. География изучения этой науки. География топографические особенности региона, обычно Земли, иногда планет. книга, посвященная этой науке или исследованию, как учебник. расположение черт любого сложного объекта: география разума. Греческий geōgraphía Описание земли. См. Geo-, -graphy Latin geōgraphia 1535–45 Краткий английский словарь Коллинза © HarperCollins Publishers :: география / dʒɪˈɒɡrəfɪ / n (pl -phies) Изучение естественных особенностей земной поверхности, включая топографию, климат, почву, растительность и т. Д., И реакцию человека на них природные особенности региона географ n географический / ˌdʒɪəˈɡræfɪk ə l /, geoˈgraphic adj geoˈgraphic adv ‘ geography ‘ также встречается в этих записях (примечание: многие из них не являются синонимами или переводами):

Департамент географии, Кембридж

Стипендия для студентов бакалавриата из числа темнокожих и представителей смешанного происхождения

1 октября 2020 г.

Данные о приеме и регистрации показывают, что чернокожие и чернокожие студенты смешанного происхождения значительно недопредставлены в программах бакалавриата по географии в Великобритании и в Кембридже.

Департамент активно работает над решением проблемы недостаточной представленности в этой дисциплине. В рамках нашей приверженности поддержке включения, разнообразия и деколонизации в географии Департамент запускает программу поддержки и финансовой помощи для чернокожих британских студентов, намеревающихся читать для Cambridge Geographic Tripos.

Для поступающих в бакалавриат в 2021-22 учебном году Департамент географии может предложить одну стипендию в размере 10 000 фунтов стерлингов в год, сроком на три года, пока студент проходит Кембриджский географический трипос.Премия может быть потрачена на оплату или обслуживание.

(Когда) у вас будут дети?

3 декабря, 2020

В статье в новом выпуске исследовательского журнала Кембриджского университета Horizons исследуются решения о том, заводить ли детей и когда, с учетом того, какие факторы влияют на это и как они меняются со временем. В статье собраны исследования, проведенные со всего университета, с участием двух сотрудников географического факультета, доктора Элис Рид и доктора Франчески Мур.

Меняющаяся география нездоровья

26 ноября 2020

Недавняя лекция главного врача Великобритании Криса Уитти о географии болезней, проведенная 25 ноября, будет интересна всем географам, но особенно приятно видеть, что на ней представлены карты из нашего интерактивного онлайн-атласа www.